Ζευς (Δίας)
Ήταν ο ανώτατος θεός του Ολύμπου, γιος του Κρόνου και της Ρέας, εγγονός του Ουρανού και της Γης. Αδέλφια του ήταν η Ήρα, ο Ποσειδώνας, ο Πλούτωνας, η Εστία και η Δήμητρα. Ο πατέρας του κατάπινε όσα παιδιά γεννούσε η Ρέα, γιατί φοβόταν μήπως πραγματοποιηθεί η προφητεία του Ουρανού: ότι δηλαδή κάποιο από τα παιδιά του θα του έπαιρνε το θρόνο. Η Ρέα λοιπόν κατάλαβε πως μόνο με πονηριά μπορούσε να σώσει το παιδί που τώρα είχε στα σπλάχνα της. Μόλις κατάλαβε την ώρα της , σπαργάνωσε μια πέτρα και την έδωσε στον Κρόνο. Αυτός αμέσως την κατάπιε κι εκείνη έτρεξε στην Κρήτη και γέννησε το Δία πάνω στο βουνό Δίκτη ή στο βουνό Ίδη. Αμέσως τον παρέδωσε στους Κουρήτες να τον φυλάξουν. Στις Νύμφες Αδράστεια και Ίδη ανέθεσε να τον τρέφουν με το γάλα μιας κατσίκας, της Αμάλθειας.
Μόλις ο θεός ενηλικιώθηκε, πολέμησε εναντίον του Κρόνου και άλλων Τιτάνων και κατέλαβε την εξουσία. Η επιτυχία του βασιζόταν κυρίως στον κεραυνό, που του πρόσφεραν οι Κύκλωπες, γιατί τους είχε απελευθερώσει από τα Τάρταρα. Αυτός δεν ήταν ο μοναδικός πόλεμος για το Δία. Έκανε και δεύτερο. Αυτή τη φορά εναντίον των Γιγάντων, που είχαν επαναστατήσει, και τους νίκησε.
Γυναίκα του ήταν η αδελφή του Ήρα. Μαζί της απόκτησε τον Ήφαιστο, τον Άρη, την Ήβη και την Ειλείθυια. Στη Δωδώνη της Ηπείρου θεωρούσαν γυναίκα του μιαν άλλη θεά, τη Διώνη. Ο Ησίοδος αναφέρει με τη σειρά εφτά γυναίκες-θεές, που μαζί τους απόκτησε πολλά παιδία : τη Μήτη, τη Θέμιδα, την Ευρυνόμη, τη Δήμητρα, τη Μνημοσύνη, τη Λητώ και τη Μαία. Άλλοι συγγραφείς αναφέρουν και άλλες θεές για γυναίκες του.
Επίσης πολλά παιδιά απόκτησε από την ένωσή του με θνητές γυναίκες, όπως τη Σεμέλη, την Αλκμήνη, τη Λήδα, την Ευρώπη, τη Δανάη, την Ιώ και άλλες πολλές. Φυσικά όλες αυτές είχαν πάντοτε να αντιμετωπίσουν τη ζήλια της Ήρας.
Οι Έλληνες πίστευαν ότι ο Δίας ήταν αρχηγός θεών και ανθρώπων, ανώτερος και ισχυρότερος από όλους. Οι άλλοι θεοί ήταν κατώτεροι από αυτόν και στη φυσική δύναμη και στο αξίωμα. Κανείς δεν είχε δικαίωμα να του αντιταχθεί. Εξουσίαζε και όλα τα
φυσικά φαινόμενα. Η βροντή, η αστραπή και ο κεραυνός ήταν τα όπλα του. Πίστευαν ότι αυτός ρύθμιζε τις τύχες των ανθρώπων και τον συνέδεαν με όλες τις εκδηλώσεις της ανθρώπινης ζωής. Μόνο ένα πράγμα ήταν δυνατότερο και πάνω από αυτόν :η Μοίρα, που κανένας δεν μπορούσε να ξεφύγει από τους νόμους της.
Σύμφωνα βέβαια με τον αρχαίο μύθο, η εξουσία του κόσμου είχε μοιραστεί σε τρία μέρη. Ο Δίας είχε πάρει το βασίλειο τουαιθέρα, ο Ποσειδώνας της θάλασσας και ο Πλούτωνας του Κάτω Κόσμου. Αλλά η εξουσία του Δία εισχωρούσε και την περιοχή των άλλων δύο θεών. Εκτός από τα παραπάνω οι αρχαίοι του απέδιδαν πολλές άλλες ιδιότητες. Τον θεωρούσαν προστάτη των αδικημένων, τηρητή των όρκων, φύλακα των πόλεων, των σπιτιών, της οικογένειας, των φιλοξενουμένων, της εστίας και των ικετών. Πίστευαν ότι ήταν ιδρυτής του θεσμού της βασιλείας και ο προστάτης των βασιλιάδων, των αρχόντων και της βουλής. Ήταν ο θεός που γνώριζε όσα συμβαίνουν στις ανθρώπινες καρδιές και τις ανακούφιζε. Ήταν ο αμείλικτος τιμωρός όσων διέπρατταν κακές πράξεις, αλλά και ο εξαγνιστής των τιμωρημένων.
Η λατρεία του Δία ήταν εξαπλωμένη σε όλη την Ελλάδα. Τον λάτρευαν κυρίως στις υψηλές κορυφές των βουνών, πράγμα που δείχνει τη σχέση του με τα ουράνια φαινόμενα. Σημαντικός τόπος λατρείας του ήταν στη Δωδώνη, όπου γινόταν συνδυασμός με τη μαντική. Επίσης η Ολυμπία ήταν χώρος αφιερωμένος σ' αυτόν και οι Ολυμπιακοί αγώνες τελούνταν προς τιμήν του. Το ίδιο και τα Νέμεια στη Νεμέα.
Στην κλασική τέχνη ο Δίας εικονίζεται σαν η προσωποποίηση της γαλήνης και του μεγαλείου. Είχε υψηλό ανάστημα, μαλλιά που κυματίζουν σαν χαίτη, γενειάδα μεγαλόπρεπη.
Σύμβολα της δύναμής του είναι ο κεραυνός, ο αετός, η Νίκη, το σκήπτρο και η αιγίδα.