Οιδίποδας
Ήταν γιος του βασιλιά της Θήβας Λάιου και της Ιοκάστης ή Επικάστης. Μόλις γεννήθηκε, οι γονείς του τον άφησαν έκθετο στον Κιθαιρώνα, βουνό της Βοιωτίας, γιατί το μαντείο είχε δώσει χρησμό στο Λάιο ότι θα τον σκοτώσει το ίδιο του το παιδί. Πριν τον παρατήσουν οι γονείς του στο βουνό, του τρύπησαν και του έδεσαν τους αστραγάλους του.
Κάποιος βοσκός βρήκε το βρέφος και το πήγε στο βασιλικό ζεύγος της Κορίνθου, τον Πόλυβο και τη Μερόπη, που δεν είχαν παιδιά. Αυτοί το υιοθέτησαν και το ονόμασαν Οιδίποδα, δηλαδή με πρησμένα πόδια. Επειδή όμως κάποιος τον αποκάλεσε νόθο, όταν μεγάλωσε πήγε στο μαντείο των Δελφών, για να μάθει ποιοι είναι οι πραγματικοί γονείς του.
Ο χρησμός που του έδωσε η Πυθία ήταν ότι θα σκότωνε τον πατέρα του, θα παντρευόταν την ίδια του τη μητέρα και ότι οι απόγονοί του θα προκαλούσαν πολλές συμφορές στους ανθρώπους.
Αυτό έκανε τον Οιδίποδα να μη γυρίσει πίσω στην Κόρινθο, που νόμιζε για πραγματική του πατρίδα, αλλά να τραβήξει προς τη Θήβα. Σε κάποιο σταυροδρόμι όμως συνάντησε το Λάιο και λογομάχησαν για ασήμαντη αιτία. Το αποτέλεσμα ήταν να τον σκοτώσει ο Οιδίποδας, χωρίς βέβαια να ξέρει ότι ήταν ο πατέρας του.
Όταν έφτασε στη Θήβα, βασίλευε προσωρινά ο Κρέοντας, αδελφός της Ιοκάστης. Την εποχή ακριβώς εκείνη βρισκόταν σε πολύ δύσκολη θέση, γιατί ένα τέρας, η Σφίγγα, ερήμωνε τη χώρα καταβροχθίζοντας όποιον δεν έλυνε το αίνιγμα που είχε βάλει. Η Σφίγγα ρωτούσε ποιο είναι αυτό το ζώο που όταν είναι μικρό ακόμα στηρίζεται σε τέσσερα πόδια, όταν μεγαλώνει στηρίζεται σε δύο πόδια, ενώ στα βαθιά του γεράματα σε τρία πόδια. Ο βασιλιάς είχε προκηρύξει ότι όποιος κατόρθωνε να το λύσει, θα έπαιρνε το θρόνο και για γυναίκα του την Ιοκάστη, χήρα του Λάιου, πράγμα που πέτυχε ο Οιδίποδας με την εξυπνάδα που διέθετε. Απάντησε στην Σφίγγα ότι το ζώο αυτό είναι ο άνθρωπος, που μπουσουλάει στα τέσσερα όταν είναι μωρό, περπατάει στα δυο του πόδια ως ενήλικας και χρησιμοποιεί ένα τρίτο πόδι, το μπαστούνι στα γεράματά του. Στο άκουσμα της λύσης η Σφίγγα εγκατέλειψε την περιοχή, ενώ σε μια άλλη εκδοχή έπεσε στη θάλασσα και πνίγηκε από το κακό της.
Έτσι έζησαν πολλά χρόνια ευτυχισμένοι και απόκτησαν τέσσερα παιδιά: τον Ετεοκλή, τον Πολυνείκη, την Αντιγόνη και την Ισμήνη. Αυτά τα παιδιά βέβαια ήταν παράλληλα και αδέλφια του. Ενώ ο Οιδίποδας βρισκόταν στο κορύφωμα της ευτυχίας του, έπεσε μια επιδημία που έφερε μεγάλες συμφορές στη χώρα. Χωρίς να διστάσει καθόλου, ζήτησε τη συμβουλή του μαντείου των Δελφών. Η απάντηση ήταν ότι για να σταματήσει το κακό έπρεπε να βρεθεί και να τιμωρηθεί ο δολοφόνος του Λάιου. Η έρευνα που ακολούθησε αποκάλυψε τη φοβερή αλήθεια. Το αποτέλεσμα ήταν να τυφλωθεί ο Οιδίποδας με τα ίδια του τα χέρια και η Ιοκάστη να κρεμαστεί.
Έπειτα ο ήρωας αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Θήβα με τη συνοδεία της κόρης του Αντιγόνης. Εγκαταστάθηκε στον Κολωνό, στην Αθήνα, αφού τον δέχτηκε ο βασιλιάς της Θησέας. Για το τέλος του υπάρχουν διάφορες εκδοχές.