Ερμής

Ήταν γιος του Δία και της Μαίας. Η μητέρα του τον γέννησε πάνω στο βουνό Κυλλήνη της Αρκαδίας. Από τη στιγμή της γέννησής του φάνηκε πόσο πονηρός ήταν. Γιατί μωρό ακόμη στα σπάργανα, έκλεψε τις πενήντα αγελάδες του Απόλλωνα από την Πιερία. Ο Απόλλωνας θύμωσε πολύ και ο Ερμής θέλησε να τον εξευμενίσει. Κατασκεύασε λοιπόν μια λύρα- την πρώτη στον κόσμο- και την χάρισε στο θεό. Για το κυρίως μέρος της λύρας χρησιμοποίησε όστρακο χελώνας και για τις εφτά χορδές της έντερα προβάτου. Με αυτό το μύθο φαίνεται η σχέση του Ερμή με τη μουσική.

Στην ιεραρχία του Ολύμπου δε φαίνεται να κατέχει υψηλή θέση. Συνήθως εκτελεί τις εντολές των θεών. Αντίθετα βρίσκεται πολύ κοντά σους ανθρώπους. Και οι μύθοι, που οι άνθρωποι του έχουν αφιερώσει, τον παρουσιάζουν πολύ ανθρώπινο, δηλαδή με τα ελαττώματα και τα προτερήματά τους. Έτσι οι θνητοί τον αισθάνονται οικείο και φιλικό. Γι' αυτό είναι ίσως ο λαϊκότερος θεός.

Λατρεύτηκε σε όλη την Ελλάδα, περισσότερο όμως στην Αρκαδία. Άλλωστε από κει φαίνεται ξεκίνησε η λατρεία του. Του απέδιδαν τόσες πολλές ιδιότητες, που καλύπτουν τους περισσότερους τομείς της ανθρώπινης ζωής: θεωρείται κήρυκας και αγγελιοφόρος των θεών και μεταφέρει τη θέλησή του στους θνητούς. Είναι προστάτης των βοσκών και των κοπαδιών. Γι' αυτό συχνά εικονίζεται με ένα κριάρι πάνω στους ώμους του, που ήταν το ιερό ζώο του. Προστατεύει τους οδοιπόρους, προπάντων στις μακρινές πορείες. Γι' αυτό το λόγο υπήρχαν στα σταυροδρόμια στήλες με τρεις ή τέσσερις μορφές του Ερμή(τρίμορφες ή τετράμορφες), που κοίταζαν προς τους τρεις ή τέσσερις δρόμους που διασταυρώνονταν στο σημείο αυτό. Αυτές οι στήλες ονομάζονταν Ερμαί. Όταν οι αρχαίοι έβρισκαν κάτι στο δρόμο, το απέδιδαν στον Ερμή. Γι' αυτό και το εύρημα ονομαζόταν έρμαιο. Είχε κάτω από την προστασία του τους κλέφτες και τους ληστές. Παράλληλα όμως προφύλασσε τους ανθρώπους από τους κλέφτες. Αυτός ήταν ο λόγος που κάθε νοικοκύρης τοποθετούσε μπροστά στο σπίτι του μια στήλη με ανάγλυφο τον Ερμή. Έτσι πίστευε ότι προστάτευε το σπίτι του και από τους κλέφτες και από κάθε κακό.

Προστάτευε εξάλλου και τους νέους που αγωνίζονταν στα γυμναστήρια. Ιδιαίτερα τους παλαιστές. Γι' αυτό στα γυμναστήρια

υπήρχαν αγάλματα του (Εναγώνιος Ερμής). Δεν προστάτευε μόνο τους ατομικούς αγώνες. Προστάτευε και ολόκληρες πόλεις, όταν έκαναν σπονδές μεταξύ τους, σταματούσαν δηλαδή τον πόλεμο. Πρόσεχε αν τηρούσαν οι εμπόλεμοι τους όρους και τις συνθήκες των σπονδών.

Μια τάξη ανθρώπων που ζούσε κάτω από την προστασία του ήταν οι έμποροι. Τότε τον ονόμαζαν Κερδώο Ερμή, δηλαδή του κέρδους. Του απέδιδαν την εύρεση των μέτρων και σταθμών, καθώς και την πονηριά που παρατηρείται στις εμπορικές συναλλαγές. Επειδή στις συναλλαγές χρειάζεται ευγλωττία και πειστική δύναμη, λατρεύτηκε σαν Αγοραίος (δηλαδή σαν θεός του εμπορίου) και έπειτα σαν Λόγιος Ερμής. Έτσι έγινε προστάτης των ρητόρων και γενικά των γραμμάτων και όσων ασχολούνται με αυτά.

Εκτός από τα παραπάνω , του απέδιδαν και σχέσεις με τη γη. Άρα ήταν και θεός της γονιμότητας (γονιμικός) και του κάτω κόσμου(Χθόνιος). Γι' αυτό την τρίτη μέρα των Ανθεστηρίων, που ήταν αφιερωμένη στους νεκρούς, θυσίαζαν μόνο στον Χθόνιο Ερμή. Γιατί ο Ερμής ήταν και ο ψυχοπομπός του Άδη. Μετέφερε δηλαδή τις ψυχές των νεκρών και τις παρέδιδε στο Χάροντα.

Στην τέχνη εικονίζεται σαν άντρας δυνατός και γενειοφόρος. Φοράει ταξιδιωτικό μανδύα, πέτασο στο κεφάλι και φτερωτά σαντάλια. Κρατά ένα σκήπτρο, το κηρύκειο. Αργότερα όμως η τέχνη τον παρουσιάζει σαν νέο καλοφτιαγμένο, χωρίς γένια και συχνά βαστάει πάνω στους ώμους του ένα κριάρι.

mythologika.gr