Διομήδης
Ως βασιλιάς τους Άργους και μνηστήρας της Ελένης, ο Διομήδης συνέβαλε καθοριστικά στην ελληνική νίκη στον Τρωικό Πόλεμο. Η σπουδαιότητά του ήταν εν μέρει λόγω της ανδρείας του ως πολεμιστής αλλά και ως αποτέλεσμα της ευφυΐας του, μιας αρετής που μοιραζόταν με τον σύντροφό του Οδυσσέα.
Ήταν γιος του Τυδέα και της Δηιπύλης, που ήταν κόρη του βασιλιά του Άργους Άδραστου. Ο Τυδέας, ενώ πρώτα βασίλευε στην Αιτωλία, αργότερα παρέλαβε τη βασιλεία του Άργους. Έτσι ο Διομήδης γεννήθηκε και βασίλευσε στο Άργος.Υπάρχει η γνώμη πως ήταν ο ανδρειότερος Αχαιός μετά τον Αχιλλέα. Είχε πάρει μέρος στην εκστρατεία των Επιγόνων, όπου διακρίθηκε για τη γενναιότητά του. Είχε εκστρατεύσει επίσης κατά της Καλυδώνας. Στον Τρωικό πόλεμο πήρε μέρος με ογδόντα καράβια και πολεμιστές από το Άργος. Στη μάχη ήταν φοβερός. Ακόμη και το θεό Άρη και τη θεά Αφροδίτη τραυμάτισε, με τη βοήθεια της θεάς Αθηνάς, που ήταν προστάτιδά του. Είχε συνεργαστεί με τον Οδυσσέα σε πολλές επιχειρήσεις πετυχημένες. Μαζί άλλωστε έκλεψαν το Παλλάδιο από το ναό του Ιλίου, γιατί υπήρχε η πίστη πως μόνο έτσι θα κυριευόταν η Τροία.
Αφού οι Αχαιοί κατέλαβαν την πόλη, ο Διομήδης επέστρεψε στο Άργος μέσα σε τέσσερις μέρες. Εκεί όμως διαπίστωσε ότι η γυναίκα του Αιγιάλεια (ή Αιγιάλη) δεν του είχε μείνει πιστή. Εγκατέλειψε λοιπόν κι αυτός το Άργος και κατέφυγε στην Απουλία της Ιταλίας. Εκεί ξαναπαντρεύτηκε και ίδρυσε δικό του βασίλειο.
Ο Διομήδης σε πολλά μέρη της Ελλάδας λατρεύτηκε σαν ήρωας.
Ο παππούς του Διομήδη ήταν ο Οινέας, βασιλιάς της πόλης της Καλυδώνας στην κεντρική Ελλάδα. Ο πατέρας του Τυδέας, είχε αναγκαστεί να εγκαταλείψει την Καλυδώνα, όταν σκότωσε κάποιον συγγενή, πιθανότατα τον θείο ή αδελφό του. Στο Άργος παντρεύτηκε την Δηιπύλη, κόρη του βασιλιά Αδράστου, με την οποία έκανε τον Διομήδη. Η μοίρα του Τυδέα ταυτίστηκε με εκείνη του Πολυνείκη, τον γιο του Θηβαίου βασιλιά Οιδίποδα, ο οποίος επίσης είχε αφήσει την πατρίδα του για το Άργος όπου παντρεύτηκε μια κόρη του Άδραστου. Ο Τυδέας υποστήριξε τον Πολυνείκη στην προσπάθειά του να καταλάβει τον θρόνο της Θήβας από τον αδερφό του, Ετεοκλή.
Πρώτες περιπέτειες.Όπως ο πατέρας του, έτσι και ο Διομήδης ήταν ένας γενναίος πολεμιστής. Δέκα χρόνια μετά τον θάνατο του Τυδέα, συμμετείχε σε μια συμμαχία που ονομάστηκαν Επίγονοι, οι οποίοι ορκίστηκαν να πετύχουν εκεί που οι πατέρες τους απέτυχαν στην κατάληψη της Θήβας. Οι Επίγονοι εκπλήρωσαν τον όρκο τους και εγκατέστησαν τον γιο του Πολυνείκη στον θρόνο. Ο Διομήδης, επίσης, εκδικήθηκε για την εξορία του πατέρα του από την Καλυδώνα. Σκότωσε τα ξαδέρφια του, που είχαν σφετεριστεί τον θρόνο του βασιλιά Οινέα, και έκανε βασιλιά τον θετό γιο του Οινέα. Κι όμως οι μεγαλύτερες επιτυχίες στη μάχη για τον Διομήδη ήταν στον Τρωικό Πόλεμο, την δεκαετή σύρραξη ανάμεσα στους Έλληνες (Αχαιούς) και τους Τρώες, που ξεκίνησε όταν ο Τρώας πρίγκιπας Πάρης απήγαγε την Ελένη, τη γυναίκα του Σπαρτιάτη βασιλιά, Μενέλαου. Σαν ένας από τους πολλούς υποψήφιους γαμπρούς της Ελένης, ο Διομήδης είχε ορκιστεί να υπερασπιστεί την τιμή οποιουδήποτε εκείνη παντρευόταν, έτσι οδήγησε ένα στόλο ογδόντα πλοίων με στρατό εναντίον της Τροίας.
Ο Τρωικός Πόλεμος
Πριν ακόμα φτάσουν στην Τροία ο Διομήδης μαζί με τον Οδυσσέα επισκέφτηκαν το βασίλειο του Λυκομήδη, όπου η Θέτιδα είχε φέρει τον γιο της Αχιλλέα ντυμένο νεαρό κορίτσι για να κρυφτεί ανάμεσα στις κόρες του βασιλιά, και να αποφύγει τον πόλεμο. Ο Οδυσσέας σκέφτηκε να παραστήσει τον πλανόδιο έμπορο που πουλούσε υφάσματα και είδη καλλωπισμού. Μαζί με τα προϊόντα είχε τοποθετήσει μερικά όπλα, στα οποία έδειξε ενδιαφέρον μόνο ο Αχιλλέας. Έτσι αποκαλύφθηκε στον Οδυσσέα και τον Διομήδη. (βλ εικόνα)
Ο Διομήδης ήταν ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες μαχητές του Τρωικού Πολέμου. Στην Ιλιάδα, ο Όμηρος θεωρεί καλύτερό του μόνο τον Αχιλλέα, ενώ συχνά αναφέρεται σ’αυτόν ως «Ο Διομήδης με την τρομερή πολεμική κραυγή». Σε κάποιες περιπτώσεις ο Διομήδης αποδεικνύεται πιο γενναίος και από τον Αχιλλέα, όταν εκείνος απέχει από τη μάχη εξαιτίας της Βρισηίδας και παραλίγο να κοστίσει την ήττα στους Έλληνες.Ο Διομήδης σκότωσε πολλούς Τρώες στη μάχη και με την βοήθεια της θεάς Αθηνάς, κατάφερε να τραυματίσει και δύο θεούς. Η μία ήταν η Αφροδίτη, που είχε παρενέβη για να σώσει τον γιο της, τον Τρώα ήρωα Αινεία, από την σφοδρή επίθεση του Διομήδη. Στην ίδια μάχη ο Διομήδης πολέμησε με τον Έκτορα, τον αδερφό του Πάρη και υπέρμαχο του θεού Άρη. Η Αθηνά βοήθησε τον Διομήδη να εκτοξεύσει με δύναμη το δόρυ του στον Άρη, τραυματίζοντας το θεό και αναγκάζοντάς τον να αποχωρήσει από τη μάχη.
Η έμφυτη εξυπνάδα και η συντροφιά του με τον Οδυσσέα, είχε έναν ακόμα μεγαλύτερο αντίκτυπο στην έκβαση του πολέμου. Σε δύο περιπτώσεις συγκεκριμένα περιγράφεται η ικανότητα της ομάδας να εξαπατήσει τον εχθρό. Στο πρώτο περιστατικό ξεγέλασαν τον ερημίτη Φιλοκτήτη να παραδώσει το μαγικό του τόξο και βέλη, που είχε κληρονομήσει από τον Ηρακλή. Τα όπλα αυτά επέτρεψαν στους Έλληνες να εκπληρώσουν μια προφητεία που έλεγε ότι μόνο έτσι θα νικούσαν τους Τρώες.
Σε μια άλλη περίπτωση, ο Διομήδης και ο Οδυσσέας εκτέλεσαν ένα άλλο σχέδιο, την κλοπή του Παλλάδιου, ενός ξύλινου αγαλματιδίου της Αθηνάς, μέσα από την Τροία. Τόσο οι Έλληνες όσο και οι Τρώες πίστευαν ότι όσο το Παλλάδιο παρέμενε εντός των τειχών της, η Τροία θα ήταν ασφαλής. Όμως εκείνοι μεταμφιέστηκαν σε ζητιάνους, πέρασαν απαρατήρητοι μέσα στην πόλη και έκλεψαν το αγαλματίδιο. Αυτές οι ιστορίες αναδεικνύουν τη σημασία των ιερών αντικειμένων στο ηθικό της πλευράς που τα κατείχε.
Μετά τον Τρωικό Πόλεμο
Όταν ο Διομήδης επέστρεψε στο Άργος μετά το τέλος του Τρωικού Πολέμου, δεν έτυχε υποδοχής ήρωα, αντίθετα ανακάλυψε ότι η γυναίκα του δεν του ήταν πιστή και κατά την απουσία του αμφισβητήθηκε το δικαίωμά του στο θρόνο. Λέγεται ότι αυτό οφείλεται στον Έλληνα πρίγκιπα Οίακα, που πίστευε ότι ο αδερφός του Παλαμήδης, είχε δολοφονηθεί από τον Διομήδη και τον Οδυσσέα. Έτσι ο Οίαξ είπε στη γυναίκα του Διομήδη ότι ο σύζυγός της επέστρεφε από την Τροία με καινούρια ερωμένη. Αυτός ο μύθος ίσως ενέπνευσε την μεσαιωνική ιστορία του Τρωίλου και της Χρυσηίδας που αργότερα διηγήθηκε ο Τζέφρι Τσόσερ και στη συνέχεια ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ. Στην πρώτη εκδοχή, ο γιος του βασιλιά Πρίαμου, Τρωίλος, ερωτεύτηκε τη Χρυσηίδα η οποία όμως στη συνέχεια τον πληγώνει όταν δείχνει την προτίμησή της στον Διομήδη. Άλλες πηγές αναφέρουν ότι η κακή τύχη του Διομήδη οφείλεται στον τραυματισμό που επέφερε στην Αφροδίτη, η οποία θέλησε να τον εκδικηθεί.
Ο Διομήδης τελικά, έφυγε από την Ελλάδα και κατέφυγε στην Ιταλία, αλλά υπάρχουν διάφορες εκδοχές για το τι έκανε εκεί. Κάποιοι λένε ότι σκοτώθηκε από τον βασιλιά της Απουλίας. Άλλοι υποστηρίζουν ότι ίδρυσε αρκετές ιταλικές πόλεις, συμπεριλαμβανομένων των Πρίντεζι και Άρπι. Σύμφωνα με τον Έλληνα ποιητή Πίνδαρο, η Αθηνά έκανε τον Διομήδη θεό.